Malnova Havano kaj aŭtoluado

Solula promenado revenigis min al la plej fama urboparto - Malnova Havano. Tamen jam vespere mi trovis la vojon eskapi la kuban ĉefurbon.

La Malnova Havano

Post la matenmanĝo mi kaj Lisi disiĝis. Ŝi iris al la kongreso dum mi decidis esplori la Malnovan Havanon ĉe tagolumo. Supozeble ĝi aspektas aliel.

Post jam kutima promenado laŭ Malecón mi atingis la plej faman urboparton de Havano. Mian atenton kaptis duetaĝa domo malnovstila, kun ŝildo “Palacio de Artesanía” (Metiista palaco). Vere vizitinda loko. 

Ĝi estas tipa specimeno de la kuba arkitekturo aŭ pli vaste – de tiu mediteranea. En la interna korto (patio) ludis orkestro. Homoj manĝis en kafejo sub palmoj. Ambaŭ etaĝoj plenis je metiistaj butikoj. Post aĉeti kelkajn magnetojn kaj amuzan figuron de cigarofaristo (kun tablo kaj instrumentoj) mi grimpis al la dua etaĝo. Ĝi estis eĉ pli interesa.

Galerio “Los Criollitos” informis ke ties posedanto familio Lobato ricevis premion de Unesko pro sia arto. Mi konfirmas: ĝi meritas tion. La butiko plenis je lignaj statuoj. Etaj, mezaj, grandegaj – ili staris ĉie kaj estis senescepte fascinaj. Ho, se mi havus milionon kaj kamionon... 

Dum mi babilis kun mezaĝa vendisto kaj klopodis elekti la plej belajn artaĵojn, venis la majstro mem. La flegma knvindekjarulo afable konsentis fotiĝi kun mi kaj pozis tre trankvile, kvazaŭ li estas holivuda stelulo kaj faras tion ĉiutage.

Sekvis aliaj butikoj, ankaŭ tre vizitindaj. En miaj manoj aperis ĉiam pli novaj varoj, ĉefe donacoj. Plej alte mi aprezas juvelojn el lokaj naturaĵoj kaj ledaĵojn – sakojn, rimenojn ktp. Laŭ kuba kutimo oni proponis al mi tuj brulskribi ion kaj tiel la sako ekhavis nomon de sia posedantino – Nadya.

Kun tia ŝarĝo ne eblis eĉ pensi pri promenado. Feliĉe taksiejo apudis. Taksiisto petis 10 CUC, sed helpe de lia angloparolanta kolego ni rapide interkonsentis pri ok. 

Li atendis min ĉe la apartamento kaj kontraŭ pliaj ok revenigis al la Malnova Havano. La esplorado daŭris.

Mi vagadis laŭ la mallarĝaj stratetoj ĝis tute malheliĝis. Turistoj svarmis ĉie krom iom foraj lokoj, kiuj tuj rekoneblis laŭ nerestaŭritaj fasadoj kaj mornaj lokanoj sidantaj sur trotuaro. 

Manĝejoj plenplenis kaj servistaro tute ne atentis la vizitantojn. Mi eniris iun restoracion kaj sidis almenaŭ dek minutojn, spektante muzikan prezentadon. Eĉ ne unu kelnero venis al mi. 

Nu, kion fari, se ili ne bezonas mian monon, mi portos ĝin aliloke. Kvankam mi tute ne komprenas por kio dungi alvokantojn kaj muzikistojn, se ili allogas vizitantojn kiujn la servistaro ne kapablas priservi? Stulta afero.

Senevite mi trovis spurojn de Ernesto Hemingway. La baro Bodeguita del Medio estas tre fama, eĉ tro laŭ mia gusto. Mi sukcesis nur ŝovi la nazon tien por vidi teruran scenon: kvadrata spaceto superplena je turistoj, kiuj forpuŝis unu la alian por trabatiĝi al la verŝotablo kaj ricevi sian porcion da moĥito. 

En angulo freneze ludis muzikistoj. Baristoj laboris kvazaŭ robotoj. Mi imagis la enhavon de tiu legendeca koktelo kaj pensis, ke se la verkisto vidus tiun ĉi bildon li sendube mortigus sin pli frue. For, laŭeble rapide for!

En Floridita ĉio fakte ripetiĝis, nur spaco estis iom pli granda. Fine mi eniris iun restoracion malpli tumultan kaj sidiĝis ĉe malferma fenestro. Kelnero kun indiferenta mieno alportis mian pladon – duonon de kokino kun rizo kaj legomoj. 

Mi estis sola kaj laca, la suno plu ardis. Menuon al mi! Bone, mi komencu de supre... Daiquirí natural... Daiquirí special... Cuba Libre... Moĥito... 

Tempo pasis lante kaj mi denove sentis min fremdulo en la fora tropika lando, observanta fremdan vivon al kiu mi apartenos neniam.

Lui aŭton – nefacila tasko

Matene la 22-an de novembro ni devis aranĝi hodiaŭan veturon. Antaŭvespere mi plian fojon legis la gvidlibron kaj atentis la urbon Pinar del Río. Ŝajnas ke ĝi estas ne tre for, do mi nur bezonas aŭton kun ŝoforo. Tio apenaŭ povus esti problemo en iu ajn ĉefurbo, sed mi jam bone lernis ke mi estas en Kubo, lando de mirakloj... Mi ne eraris.

Kune kun Lisi ni unue iris al Habana Libre, kie troviĝas oficejo de turisma servo. Post longa atendado kaj diskuto ni eksciis, ke lui aŭton kun ŝoforo kostas 200 dolarojn. Sen ŝoforo estus malpli, sed mi jam vidis kubajn ŝoseojn, ĝuis stirmanieron kaj finfine ĉu mi venis por ŝofori aŭ ripozi?

En bushaltejo ĉe la strato 23 aliris nin iu maljunulo. “Taksi?” Lia prezo estis iomete malpli alta, sed ne sufiĉe por fajrigi nian entuziasmon – 160 dolaroj. Mi miris. “Ĉu ne estus pli racie por li preni 100 kaj ekveturi nun anstataŭ paŝi tien-reen la tutan tagon kaj havi nenion?” – “Stano, memoru...”. 

Baldaŭ venis Salvador, unu el du fratoj de Lisi loĝantaj en Havano. Post aŭdi la prezojn li nur suspiris profunde kaj balancigis la kapon: “Terure!” En sekvinta konversacio li konfirmis, ke la altiĝon kaŭzas ĉefe mia eksterlandeco. “Ili konsideras vin granda monujo” – “Bone, ĉu povus Lisi mem lui aŭton kaj mi venos poste?” – “Jes, ŝi povus. Sed kiam vi venos la prezo tuj altiĝos”. Salvador provis telefoni iun amikon, kiu havis aŭton. Li ne respondis. “Atendu iomete... trankvilu...”.

La kuba etoso ne plu esti ŝerco, tio estis vivofilozofio. Estis jam meztago, la suno pendis rekte super niaj kapoj kaj ni ankoraŭ havis neniun ideon kiel ni veturos al la dezirata celo. “Jes, mi rememoris!” subite emociiĝis Salvador. “Mi mem estas ŝoforo, jen mia stirpermesilo! Do mi povos veturigi vin. Ni nur bezonas aŭton...”. Plia telefonvoko, iom da atendado kaj jen ĉio solviĝis. Najbarino de la inventema ulo konsentis luigi al li la transportilon.

Alta Habana en kiu troviĝas domo de Salvador estis por mi loko tute nova, sed apenaŭ esplorinda. Ŝajnas ke en tiuj grizaj stratoj mi estis sola turisto kaj eksterlandano entute. Mezaĝa virino malfermis al ni pordegon de sia dometo, kiu kaŝiĝis en iu flanka strateto grundvoja kaj prezentis la aŭton – grizkoloran Geely FC. Mi pagis 60 CUC kaj ekde tiu tempo la aŭto estis je mia dispono por sekvaj 24 horoj.

Evidente temis pri serioza afero, ĉar Salvador kaj alia frato kiun pro lia malalteco ĉiuj vokas per kromnomo Corto (Kurtulo) tuj komencis la aŭtopurigadon. Oni zorgeme lavis kaj frotis la aŭton, origine tre simplan kaj videble jam plurfoje koliziintan. “Kiom ĝi kostas?” demandis mi Salvadoron. “Pli-malpli 27 mil dolaroj” – “Terure! Kontraŭ tiu prezo vi povas aĉeti grandan ĵipon eksterlande! Kial homoj pagas tion? Vi ja povas veturi al la proksima Meksiko kaj aĉeti sufiĉe bonan uzitan aŭton kontraŭ 3-5 mil dolaroj!” – “Estas Kubo. Ĉio estas komplike”. 

Poste mi legis ke al privatuloj estas oficiale malpermesite importi kaj eksporti veturilojn. Nur personoj kiuj havas grandajn meritojn antaŭ la patrujo povus ricevi tian permeson. 

La familianoj de Lisi ne elŝipiĝis de sur Granma, nek batalis en la taĉmento de Che Guevara, do evidente devis kontentiĝi per la ĉipa ĉina aŭto vendata kontraŭ kvinobla prezo.

Lisi balais la aŭton (mi sugestis al ŝi uzi specialan polvosuĉilon, sed: “Stano, pri kio vi parolas? Memoru – estas Kubo!”) kaj preparis por ni pladon el jukao kun viando. Post tagmanĝo nia kvaropo tuj ekveturis. Laŭvoje ni ŝarĝis la aŭton per benzino (kio kostis pliajn 60 dolarojn) kaj mi rimarkis, ke ankaŭ la fuelo estas multekosta – 4 dolaroj kontraŭ 0,5 en Rusio. 

Kiam mi faris kelkajn fotojn el la benzinstacio eliris servisto kaj svingis la manojn al mi – foti estas malpermesite. Nur poste mi rimarkis specialan signon pri tio. Tre stranga lando.